Gwałtowny wzrost udziału chińskich producentów samochodów w rynku brytyjskim – z 5% w 2024 r. do 8% w 2025 r. – wzbudził znane obawy. Wezwania do wprowadzenia ograniczeń handlowych dla chińskiego przemysłu samochodowego wynikają z historycznego wzorca, a mianowicie z napływu japońskich samochodów, który wywołał panikę w Wielkiej Brytanii w latach 70.
Paralele: wtedy i teraz
W sierpniu 1973 roku samochody japońskie zdobyły już rekordową liczbę 32% rynku brytyjskiego, sprzedając łącznie 328 000 egzemplarzy (z czego 62 000 pochodziło z Japonii). Ten sukces kosztem brytyjskich producentów skłonił lorda Donalda Stocka, ówczesnego szefa brytyjskiego Leyland, do zażądania całkowitego zakazu wjazdu zagranicznych samochodów, telewizorów, elektroniki, a nawet pralek. Stock argumentował, że Wielka Brytania potrzebuje czasu, aby ożywić się gospodarczo bez konkurencji, twierdząc, że kraj jest „oszukiwany jak gęś”.
Reakcja branży
Odpowiedź japońskich producentów samochodów była szybka i lekceważąca. Nissan (wówczas Datsun UK) nazwał uwagi Stocka „bez znaczenia ekonomicznego” i oskarżył go o opieranie się na „ogólnych stwierdzeniach”, a nie na faktach. Firma argumentowała, że kraj handlowy taki jak Wielka Brytania nie może w realistyczny sposób zakazać importu, zwłaszcza gdy jego własny przemysł ma trudności z konkurencją.
Dlaczego to jest ważne?
Ta historyczna paralelizm uwydatnia powtarzającą się dynamikę w światowym handlu: krajowe gałęzie przemysłu stojące w obliczu zakłóceń często odpowiadają wezwaniami do protekcjonizmu. Kluczową różnicą jest dziś skala chińskiego przemysłu samochodowego, która przyćmiewa przemysł japoński z lat 70. Jeśli Chiny będą nadal rozwijać się w obecnym tempie, presja na bariery handlowe może wzrosnąć, co może prowadzić do podobnych debat na temat samowystarczalności gospodarczej w porównaniu z otwartymi rynkami.
Sytuacja nasuwa pytanie, czy gospodarki zachodnie będą w stanie dostosować się do przemysłowej dominacji Chin bez uciekania się do środków ograniczających. Dowody historyczne sugerują, że jest mało prawdopodobne, aby całkowite zakazy zakończyły się sukcesem, ale podstawowe napięcie między konkurencją a protekcjonizmem pozostaje nierozwiązane.
